Metoda McKenziego powstała w trakcie pracy nowozelandzkiego fizjoterapeuty Robina McKenzie w latach pięćdziesiątych. Swoje badania i praktykę kontynuował w klinikach Cyriaxa, Stoddarda, Maitlanda, Maigne’a oraz Kaltenborna. Rozwijał i doskonalił swój system przez lata eksperymentów klinicznych z tysiącami pacjentów cierpiących na ostre bóle kręgosłupa i pokrewne symptomy.
W początkowych latach praktyki Robin McKenzie odkrył, że pacjenci z pewnymi określonymi symptomami odczuwają natychmiastową ulgę po wykonaniu serii specyficznych ruchów, a w niektórych przypadkach również po przyjęciu pewnych statycznych pozycji ciała. Metoda McKenziego oferuje wielu pacjentom system samodzielnego radzenia sobie z bólem. Dopiero w przypadku braku poprawy ingerencja, czy mobilizacja ze strony terapeuty jest konieczna. Jednakże najważniejszym aspektem procesu leczenia jest maksymalizacja efektu autoterapii pacjenta. Wartość diagnostyczna metody McKenziego została w pełni potwierdzona, szczególnie w ostatnich latach, licznymi badaniami naukowymi.
Badanie metodą McKenziego
Badanie metodą McKenziego opiera się na opracowanych przez autora specjalnych protokołach diagnostycznych, odrębnych dla każdego odcinka kręgosłupa. Protokół składa się z bardzo dokładnego wywiadu chorobowego, pozwalającego precyzyjnie ustalić zachowanie objawów oraz ich zmienność w ciągu doby. Kolejnym etapem jest badanie, oparte na znajomości wzorów bólowych (czyli charakterystycznej topografii objawów) oraz ich zmian w odpowiedzi na ruchy testujące, ściśle określone przez procedurę badania. Sposób badania proponowany przez McKenziego pomaga zróżnicować czy ból faktycznie pochodzi od kręgosłupa czy tylko daje objawy w jego okolicy. Pomaga też nam odróżnić czy to co widzimy na badaniach obrazowych takich jak RTG czy MRI jest faktycznym aktualnym problemem pacjenta czy tylko obrazem nie dającym obecnie żadnych dolegliwości. Badanie jest nastawione na zróżnicowanie czy problem dotyczy uszkodzenia dysku, problemów z nerwem, czy jest to tylko problem mięśniowy związany ze złą ergonomią pracy.
W około 90 procentach przypadków strukturą dająca ból jest dysk. Dzięki dokładnemu wywiadowi jesteśmy w stanie ustalić w którym kierunku się przemieścił aby wdrożyć odpowiednie procedury lecznicze. Pacjent jest uczony ćwiczeń do samodzielnego wykonywania w domu co zapewnia ciągłość terapii. Jest również edukowany w sprawach dotyczących prawidłowego wykonywania czynności codziennych tak aby nie podrażniać uszkodzonych struktur i zapobiegać nawrotom choroby.
Jeśli przyczyną bólu nie jest uszkodzenie dysku, lecz utrata elastyczności i prawidłowej ruchomości kręgosłupa (najczęściej spowodowana siedzącym trybem życia i zbyt jednostajnymi pozycjami w życiu codziennym) – wówczas leczenie przyczynowe polega na stopniowym usuwaniu istniejących ograniczeń ruchomości. Dokonuje się tego za pomocą indywidualnie dobranych ćwiczeń, mających na celu stopniowe przywracanie normalnej elastyczności tkanek. Istnieje też pewna grupa pacjentów (przeważnie w młodym wieku), u których badanie kręgosłupa nie ujawnia żadnych nieprawidłowości z wyjątkiem błędnego nawyku postawy. Osoby te, zwykle pracujące w pozycji siedzącej, po kilku godzinach czują nieokreślone bóle pleców, najczęściej między łopatkami. W ich przypadku eliminacja przyczyny bólu polega na dokładnej edukacji w zakresie korekcji postawy, niekiedy też specjalnych ćwiczeniach, ułatwiających kształtowanie się prawidłowego nawyku postawy. Największą zaletą metody McKenziego jest nastawienie na eliminację przyczyn problemów, nie zaś jedynie skutków, którymi są odczuwane przez chorego bóle.