Artroskopia stawu biodrowego jest zabiegiem, który w Europie jest znany już ponad 15 lat, natomiast w Polsce zaczął być wykonywany około roku 2011, a na szerszą skalę dopiero 2 lata później. Ze względu na to, że metoda jest wykonywana w naszym kraju zaledwie od kilku lat nadal niewielu lekarzy i fizjoterapeutów potrafi prawidłowo zdiagnozować problem pacjenta różnicując czy ból pochodzi z kręgosłupa lędźwiowego, stawu biodrowego czy kolanowego oraz podjąć właściwą decyzję – operować czy leczyć zachowawczo?
Najczęstszą przyczyną dolegliwości bólowych stawu biodrowego jest konflikt udowo-panewkowy (FAI), uszkodzenie obrąbka lub chrząstki stawowej. Problemy te dotyczą zarówno ludzi w wieku średnim dla których artroskopia stawu biodrowego będzie alternatywą dla endoprotezy stawu i będzie traktowana jako operacja oszczędzająca staw, jak i ludzi młodych zazwyczaj aktywnych sportowo. Do urazów stawu biodrowego będą predysponowały między innymi kopane sporty walki, taniec (głównie balet) w którym będziemy starali sie wykorzystywać maksymalne zakresy ruchu w stawie biodrowym oraz piłka nożna czy tenis ziemny. Ból zazwyczaj będzie umiejscowiony w pachwinie, po bocznej stronie biodra lub w pośladku, ale może również promieniować nawet do samego kolana co czasem jest mylnie interpretowane jako problem z kolanem lub kręgosłupem lędźwiowym. Czasem zdarza się również, że ból jest tylko w udzie i kolanie ze względu na zmienioną biomechanikę stawu biodrowego, a biodro nie boli tylko ma ewidentnie ograniczoną ruchomość, taki objaw również będzie nam wskazywał na problem z biodrem (jeśli wykluczyliśmy kręgosłup). Ból w kolanie jest wtórny i leczenie go nie zlikwiduje przyczyny dolegliwości.
Uzupełnieniem badania lekarskiego zawsze w takich przypadkach powinno być wykonanie RTG i MRI stawu biodrowego. Na rentgenie będzie wyraźnie widać wielkość konfliktu udowo-panewkowego, a w rezonansie skalę uszkodzenia zarówno obrąbka jak i chrząstki stawowej. Często jest tak, że po wykonaniu badań obrazowych okazuje się, że w drugim biodrze również są zmiany co może w przyszłości również zacząć dawać dolegliwości i następnie predysponować do zabiegu artroskopowego. Dopiero taki pełny obraz sytuacji pomaga lekarzowi w postawieniu diagnozy i zakwalifikowaniu pacjenta na operację lub na fizjoterapię.
Jeśli dochodzi do operacji musimy mieć świadomość, że po takim zabiegu czeka nas długotrwała i regularna rehabilitacja. Często pacjenci idąc na taki zabieg myślą że skoro jest to artroskopia czyli 3-4 małe dziurki na skórze to szybko wrócą do swoich codziennych aktywności i sportu po zabiegu. Należy jednak pamiętać że przez te małe dziurki szlifowana jest kość, szyty obrąbek, a często również zaklejana dziura w chrząstce co powoduje, że powrót do sprawności nie może być zbyt szybki aby nie zniszczyć pracy chirurga.
Powstaje więc pytanie, kiedy wrócimy do pełnej sprawności po artroskopii biodra?
Najkrótszą odpowiedzią na to pytanie jest przyjęcie założenia, że 3-4 miesiące zajmie nam powrót do życia codziennego i pracy, a 6 miesięcy po operacji wrócimy do treningów sportowych. Jednak nie zawsze to tak wygląda i jest zależne od wielkości uszkodzeń w stawie, zakresów ruchu i siły nogi przed operacją oraz tego jak organizm będzie sobie radził z procesami gojenia po operacji. Poniżej wypunktowałem najważniejsze czynności aby pokazać jak powrót do nich rozkłada się w czasie po operacji . Zawsze czas w tygodniach jest podany od dnia operacji.
– rehabilitację zaczynamy w 10-14 dobie po operacji i kontynuujemy 4 mies. 2x w tygodniu następnie można zmniejszyć częstotliwość
– chodzenie o kulach – 4-6 tyg. (w skrajnych przypadkach 7-8 tygodni)
– rowerek stacjonarny 4-5 tyg.
– prowadzenie auta – 6-8 tyg. ale jeśli operowana była L noga i mamy automat to 3-4 tyg.
– powrót do pracy – praca siedząca 8-10 tyg. stojąca 12-14 tyg. dźwigająca po 4 miesiącach lub później
– basen 10-12 tyg. najpierw z ósemką między nogami, następnie pełny styl kraul/grzbiet, żabka 6-8 mies. za zgodą lekarza (ale najlepiej nie wracać nigdy do tego stylu)
– treningi pod okiem trenera personalnego – 4-5 mies.
– trucht 4-6 mies.
– rower na zewnątrz 4 mies.
– długie spacery po płaskim (dłuższe niż 2 godziny) 4 mies.
– chodzenie po górach 8-10 mies.
– powrót do sportu 6-10 mies.
– jazda na nartach nie prędzej niż 10-12 miesięcy po operacji.
Najczęstszym powikłaniem po operacji artroskopowej stawu biodrowego, spowodowanym wyciągiem zakładanym w trakcie operacji, jest ucisk na nerwy w okolicy krocza. Skutkuje to zaburzeniami czucia na przedniej i wewnętrznej stronie ud i/lub na narządach płciowych. Zaburzenia te zanikają do 3 miesięcy po operacji (najczęściej 4-8 tyg.). Problem ten dotyczy około 2% operowanych.
Autor – Rafał Kacprzak, fizjoterapeuta w Doctor Best Rehabilitacja