Achilles

Kontuzje ścięgna Achillesa w głównej mierze dotyczą osób aktywnych fizycznie, zarówno na poziomie amatorskim jak i zawodowym. Zdarzają się w wielu różnorodnych dyscyplinach sportowych i statystycznie stanowią 7-9% wszystkich urazów. Problem ten najczęściej dotyczy biegaczy, częściej mężczyzn niż kobiet. Ryzyko kontuzji wzrasta wraz z wiekiem, gdzie średnia mieści się w przedziale 30-50 lat. Podobnie jak we wszystkich ścięgnach ludzkiego organizmu wraz z upływem lat zachodzą w nim zmiany morfologiczne i biomechaniczne. Zwiększa się jego sztywność co oznacza zmniejszoną wytrzymałość na rozciąganie.

AchillesŚcięgno Achillesa jest najdłuższym i najmocniejszym ścięgnem ludzkiego organizmu. Znajduję się ono w tylnej części podudzia i łączy mięśnie płaszczkowaty oraz brzuchaty z kością piętową. Bliżej kolana jest szersze i bardziej płaskie, wraz ze zbliżaniem się do stopy nabiera bardziej okrągłego kształtu. Z jego pomocą zginamy podeszwowo stopę tzn. możemy stanąć na palcach. U dorosłego średnio mierzy ok 15 cm.

Czynniki ryzyka tendinopatii
Przewlekłe problemy ze ścięgnem piętowym mogą mieć podłoże wewnętrzne wynikające z możliwości funkcjonalnych stopy lub na skutek działania czynników zewnętrznych.

Czynniki ryzyka pochodzenia wewnętrznego
Należą do nich ograniczenia ruchomości w stawach skokowych. Zarówno w stawie skokowym górnym gdzie zachodzą ruchy zgięcia podeszwowego oraz grzbietowego jak i w stawie skokowym dolnym odpowiedzialnym za odwracanie i nawracanie stopy. Brak pełnego zakresu ruchu, zwłaszcza w kierunku wyprostu stopy może skutkować wzmożonym napięciem ścięgna i prowadzić do tendinopatii czyli schorzeń w jego obrębie. Osłabienie mięśni odpowiedzialnych za zginanie stawu skokowego cechujące się zmniejszoną siłą i wytrzymałością również zwiększa ryzyko kontuzji ścięgna Achillesa. Kolejnym czynnikiem ryzyka jest pronacyjne ustawienie kości piętowej, która podczas kontaktu pięty z podłożem nie zapewnia pełnej amortyzacji oraz przez swoją pozycję ogranicza przepływ krwi przez ścięgno. Ryzyko przeciążeniowej kontuzji zwiększają też choroby które cechuje zmniejszony przepływ krwi tj. cukrzyca, otyłość czy nadciśnienie tętnicze.

Czynniki ryzyka pochodzenia zewnętrznego
Wynikają głównie z błędów treningowych polegających na zbyt nagłym wzroście obciążeń do których tkanka nie jest się w stanie zaadoptować. Również wysiłek podejmowany w niskich temperaturach, zwiększa tarcie w obrębie ścięgna co może zwiększać ryzyko wystąpienia kontuzji.

Objawy
Przy przeciążeniowej kontuzji ścięgna piętowego często występuje lokalny ból zlokalizowany pod przyczepem bliższym, może mieć charakter przerywany i być związany z aktywnością fizyczną. Charakterystyczne jest również uczucie sztywności po dłuższym bezruchu np. po nocy oraz sztywność i ból związany z aktywnością fizyczną. Występuje również zmniejszenie siły mięśni. Aby zdiagnozować tendinopatię ścięgna Achillesa należy wykluczyć inne patologie mogące dawać podobne objawy:

  • Ostre zerwanie ścięgna Achillesa
  • Zapalenie kaletki piętowej
  • Przerost wyrostka tylnego kości skokowej
  • Podrażnienie nerwu piszczelowego
  • Kostnienie ścięgna Achillesa
  • Układowa choroba zapalna
  • Konflikt tylny – zmniejszenie wolnej przestrzeni w tylnej części stawu
  • Zdarza się że badanie kliniczne nie jest wystarczające do prawidłowej diagnozy, wtedy zalecane jest wykonanie badań obrazowych tj. USG bądź rezonansu magnetycznego

Leczenie
W przypadku przeciążeniowej kontuzji ścięgna dobrze rokuje leczenie zachowawcze. Opiera się ono na pracy manualnej terapeuty na stawach skokowych i tkankach miękkich, ćwiczeniach ekscentrycznych mięśnia trójgłowego łydki, rozciąganiu mięśni łydki w celu zmniejszenia bólu, poprawy funkcji oraz zwiększenia zakresu wyprostu stopy. Jak uzupełnienie terapii można zastosować laseroterapię oraz jonoforezę które zmniejszają sztywność i ból w obrębie tkanki. Dodatkowo jeżeli zachodzi potrzeba stosuje się indywidualnie dobraną ortezę oraz kinesiotaping.